Γιώργος Μέγκουλας: Ένας «Ιππότης των Γραμμάτων και των Τεχνών» του Γαλλικού κράτους... στην Κέρκυρα!

Συνέντευξη: Ειρήνη Βλάχου

Πως αποφασίσατε να ασχοληθείτε με τη γλυπτική;

Προέρχομαι από μία οικογένεια μηχανικών και θυμάμαι από τα πρώτα βήματα της ζωής μου, 5 - 6 χρονών περίπου, ότι έπαιρνα κομμάτια λάσπη, τα έβρεχα κι έφτιαχνα πυλό, κατασκευάζοντας έτσι φρούρια, κάστρα και διάφορες άλλες τέτοιες κατασκευές. Θυμάμαι χαρακτηριστικά ότι έρχονταν οικογενειακοί φίλοι που ήταν αρχιτέκτονες και μηχανικοί και τα φωτογράφιζαν. . ! Έφτιαχνα διάφορα πράγματα και σιγά-σιγά άρχισε να μου αρέσει η εικαστική τέχνη. Ενημερωνόμουν σχετικά και συνειδητοποίησα ότι αυτή η τέχνη μου ασκούσε ένα μαγνητισμό. Αφού δεν είχα την δυνατότητα να αγοράζω, άρχισα να κατασκευάζω εγώ ότι μου άρεσε. Έκανα κάτι σαν αντίγραφα. Όλα αυτά έγιναν στα σχολικά μου χρόνια και στην συνέχεια οι σπουδές μου συνεχίστηκαν πάνω σε αυτό το αντικείμενο.

Ποιο ήταν το πρώτο σας έργο;

Ήταν 30 χρόνια πριν, σε ένα μικρό χωριουδάκι στην Πελοπόννησο που λέγεται «Πάος». Ήταν ο πρώτος διαγωνισμός που είχα κερδίσει στη Νομαρχία Αχαΐας και είχε να κάνει με το μνημείο του χωριού.

Ποιο είναι το κύριο χαρακτηριστικό των έργων σας;

Για μένα το σημαντικότερο πράγμα όταν έρχομαι αντιμέτωπος με ένα θέμα, όταν πρόκειται για δημόσιο έργο, είναι να είναι ευανάγνωστο. Δηλαδή ένα δημόσιο έργο πρέπει να απευθύνεται στους πάντες. Σε αυτούς που είναι ειδικοί, στη γιαγιά, στο παιδάκι, στον ιστορικό και να είναι κατανοητό. Βέβαια στα ιδιωτικά έργα τα κριτήρια είναι διαφορετικά, σύμφωνα με το τι θέλει ο ιδιώτης.

Ποιες είναι οι πηγές της έμπνευσής σας;

Ειλικρινά τα πάντα. Η φύση είναι τόσο όμορφη. Οι αισθήσεις του ανθρώπου είναι τόσο σημαντικές και ευαίσθητες και ένας δημιουργός μπορεί να πιαστεί από το τίποτα.

Ποια υλικά χρησιμοποιείτε κυρίως στα έργα σας;

Η κλασική δημόσια γλυπτική πρέπει να αντέχει στο χρόνο και να έχει κάποιες δημόσιες προδιαγραφές. Έτσι περιορίζεται στα κλασικά υλικά όπως ο ορείχαλκος (ο μπρούτζος) και το μάρμαρο. Όμως ο δημιουργός πρέπει να είναι εκείνος που δαμάζει την ύλη, όχι η ύλη να τον καθοδηγεί. Δηλαδή θα μπορούσα να πιάσω το οτιδήποτε, ακόμα και χαρτόνια που πετάνε στο δρόμο, και να δημιουργήσω κάτι, ακόμα και από σκουπίδια. Όλα έχουν να κάνουν με το τι θέλει να εκφράσει ο καλλιτέχνης.

Θα μπορούσατε να μας εκφράσετε τα συναισθήματα σας όταν βλέπετε σιγά το δημιούργημα σας να τελειοποιείται;

Η τέχνη είναι μία αρρώστια και μάλιστα ανίατη. Την ώρα που δημιουργεί ο καλλιτέχνης, τουλάχιστον εγώ, αγνοώ τα πάντα. Είναι σαν να βάζω παρωπίδες και να είμαι μόνο εκεί. Ακόμα και απλά πράγματα όπως το να φάω ή να κοιμηθώ τα ξεχνάω. Μπαίνει ένα συναίσθημα δημιουργίας που πραγματικά μόνο αυτός που δημιουργεί μπορεί να το καταλάβει. Το κάθε έργο μου αποτελεί ένα μέρος του εαυτού μου από τη στιγμή που το εκφράζω και το τελειοποιώ με τα συναισθήματα μου. Είμαι εγώ.

Ποια ήταν η καλύτερη και η χειρότερη στιγμή της καριέρας σας μέχρι σήμερα;

Είναι δύσκολο να απαντήσω. Αυτό που μου έρχεται τώρα στο μυαλό είναι ένα μικρό ιστορικό που με έκανε να αισθάνομαι πολύ ωραία. Θυμάμαι ότι έστηνα μία έκθεση στο Παλαιό Φάληρο. Εκείνη τη στιγμή ήρθε κάποιος κύριος και ήθελε να μπει μέσα. Ήταν μπογιατζής. Με το που μπαίνει μέσα, το βλέμμα του "κόλλησε" με ένα συγκεκριμένο έργο. Γυρνούσε γύρω-γύρω και το κοίταζε ενώ εγώ συνέχιζα να στήνω την έκθεση. Με ρώτησε εάν αυτά τα έργα ήταν προς πώληση και αφού του απάντησα καταφατικά με ρώτησε πότε μπορεί να έρθει. Του είπα το βράδυ και όντως εκείνη την ημέρα ήρθε στα εγκαίνια της έκθεσης. Με είχε ρωτήσει πριν πόσο έκανε εκείνο το κομμάτι και του είχα πει πέντε με έξι χιλιάδες, ήταν πριν πολλά χρόνια. Έρχεται λοιπόν αυτός ο άνθρωπος ο οποίος δεν είχε ξαναδεί έκθεση γλυπτικής στη ζωή του, έφερε τα χρήματα τα οποία κρατούσε στο χέρι του, και μέσα στον κόσμο μου τα έδωσε, πήρε το γλυπτό και έφυγε! Χάρηκα πολύ γιατί είδα σε έναν απλό άνθρωπο τον έρωτα για ένα από τα έργα μου. Μου έδωσε πραγματικά μεγάλη ευχαρίστηση που ένας άνθρωπος με το υστέρημα του υποθέτω, ερωτεύθηκε και πήρε ένα από τα έργα μου. Όσον αφορά τη χειρότερη . . . δεν έχω να πω άσχημα πράγματα για την πορεία της καριέρας μου. Η δημιουργία της τρισδιάστατης γλυπτικής είναι υπέροχη. Λυπάμαι πάρα πολύ όταν προσπαθώ να βάλω ένα στολίδι στον τόπο μου και κάποιοι αδιαφορούν για αυτό. Και δεν αφορά μόνο εμένα αλλά γενικά την γλυπτική. Υπάρχουν πολλοί καλοί γλύπτες στην Ελλάδα.

Αυτό το διάστημα ετοιμάζετε κάποια έκθεση;

Αυτό το διάστημα ετοιμάζω μία μεγάλη έκθεση που θα γίνει στην Κηφισιά, στο Μουσείο Τσιχριτζή. Πιστεύω να ολοκληρώσω τα έργα περίπου τον Οκτώβριο.

Ποια είναι η συμβουλή σας προς τα νέα παιδιά που θα ήθελαν να ασχοληθούν με τη γλυπτικη;

Η αρχαία Ελλάδα τουλάχιστον, έχει δημιουργήσει το ύψιστο της γλυπτικής. Αυτό είναι δεδομένο. Το φως της Ελλάδος επίσης, είναι ένα εργαλείο που βοηθά πάρα πολύ την γλυπτική. Δεν υπάρχουν αρκετοί γλύπτες στην Ελλάδα. Μακάρι να υπάρξουν παιδιά που να κατευθυνθούν προς τη γλυπτική. Η Ελλάδα είναι παρθένο έδαφος και για την γλυπτική και για το φως της, την κουλτούρα της, τα πάντα. Η συμβουλή μου είναι δουλειά. Δεν είναι σαν τις άλλες τέχνες, θέλει χειρονακτική εργασία.

Πόσο δύσκολη είναι η εποχή μας για ένα γλύπτη;

Δεν είναι ιδιαίτερα δύσκολη, ίσως επειδή είμαστε λίγοι γλύπτες. Οι ανάγκες είναι πάρα πολλές. Το λάθος προέρχεται από εμάς που δεν έχουμε προβάλει αρκετά το αντικείμενο που κάνουμε. Πολλοί φαντάζονται διάφορα για το έργο μας όπως για παράδειγμα ότι τα κεφάλαια για να αγοράσει κάποιος ένα έργο γλυπτικής είναι τεράστια. Είναι λανθασμένη αυτή η αντίληψη όπως και σε άλλα πράγματα.

Υπάρχουν έργα σας που δεν τα αποχωρίζεστε με τίποτα;

Έχω τέτοια έργα που τα κρατάω "με τα δόντια" όπως λένε. Έχουν έρθει διάφοροι συλλέκτες που μου έχουν προτείνει να τα βάλουν σε μουσεία ή στις συλλογές τους, αλλά εγώ προτιμώ αυτά τα λίγα να τα έχω κοντά μου.

Πιστεύετε ότι οι κερκυραίοι αναγνωρίζουν το έργο σας;

Δεν ξέρουν καν ότι είμαι Κερκυραίος, ότι βρίσκομαι στην Κέρκυρα όπως και δεν γνωρίζουν το έργο μου. Ένα μεγάλο μέρος του λάθους είναι και δικό μου και λυπάμαι για αυτό. Ίσως δεν έχει βρεθεί η κατάλληλη στιγμή για να δείξω αυτό που θέλω, τις δυνατότητες και τις γνώσεις μου. Τον τόπο μου τον αγαπώ πολύ και είμαι διατεθειμένος να προσφέρω όσο μπορώ. Αυτό είναι δεδομένο.

Ποιο είναι το μεγαλύτερο όνειρο σας που δεν έχει πραγματοποιηθεί μέχρι σήμερα;

Επειδή ξεκίνησα σαν εικαστικός από τη Γαλλία και έχω και μία δράση περισσότερο εκτός Ελλάδος, σε ξένα κράτη, εκείνο που έχω βάλει σαν στόχο πια, είναι να αρχίσω να ανοίγομαι σε μουσεία του εξωτερικού. Νομίζω ότι θα βοηθούσα πολύ τον τόπο μου εάν βοηθηθώ και γίνω πλέον ένας διεθνής καλλιτέχνης, δηλαδή να αναγνωριστεί η εργασία μου σε ένα διεθνή στίβο. Πιστεύω ότι όταν φτάσω σε άλλα επίπεδα θα βοηθηθεί και η Κέρκυρα μέσω της τέχνης.

Σας ευχαριστούμε πολύ για την πολύ ενδιαφέρουσα συνέντευξη που δώσατε στο περιοδικό μας.

Κι εγώ σας ευχαριστώ.

Βιογραφικό Γιώργου Μέγκουλα: Ο Γιώργος Μέγκουλας (γιος Mηχανικού - Διευθυντή της τότε ΔΕΗ) γεννήθηκε στο Αλιβέρι της Εύβοιας με πατρική καταγωγή από την Kεφαλληνία και μητρική από τη Μάνη. Σπούδασε καλές τέχνες, γλυπτική και αρχιτεκτονική στην Αθήνα και το Παρίσι αποκτώντας πτυχίο με εύφημη μνεία και συγχαρητήρια από την Κριτική Επιτροπή της Ακαδημίας Καλών Τεχνών (Mention Tres Bien et felicitatons Du Jury). Έκανε ελεύθερες σπουδές διακοσμητικής και σχεδίου μόδας στην Αθήνα. Συνέχισε στο Παρίσι με σπουδές διαφήμισης και αργότερα γλυπτικής στην Ecole des Beaux-Arts, με δασκάλους τους H. Martin, Cesar, R. Colamarini. Με υποτροφία της UNESCO το 1977 και 1979 έκανε σπουδές και πρακτική εξάσκηση στη Συντήρηση μνημείων, σε διάφορες Eυρωπαϊκές πόλεις. Aπό το 1974 μέχρι σήμερα έχει κάνει 67 ομαδικές εκθέσεις και 8 ατομικές στην Ελλάδα και το εξωτερικό (Γαλλία, Βέλγιο, Λουξεμβούργο, Mονακό, ΗΠΑ κλπ)

Τιμήθηκε με διάφορα βραβεία και επαίνους, με κορυφαία την υψηλή διάκριση του «Ιππότη Γραμμάτων και Τεχνών» το 1995 από το Γαλλικό κράτος.

Ο Ελληνικός και διεθνής τύπος έχει ασχοληθεί συχνά με το καλλιτεχνικό έργο του, αποσπώντας αξιέπαινες κριτικές. Aπό το 1983 μέχρι σήμερα έχει φιλοτεχνήσει πάνω από 82 γλυπτικά έργα και μνημεία που κοσμούν διάφορους δημόσιους χώρους και πλατείες σε όλη την Eλληνική επικράτεια. Έργα του υπάρχουν σε πολλές ιδιωτικές συλλογές τόσο στην Ελλάδα όσο και στο Εξωτερικό (Κύπρος, Γαλλία, Βέλγιο, Mονακό, ΗΠΑ... κλπ). Διάφορα Μουσεία όπως είναι η Εθνική Πινακοθήκη της Ελλάδας, η Δημοτική Πινακοθήκη Κέρκυρας, το Μουσείο Βορρέ, το Μουσείο Kοτοπούλη στην Αθήνα, το Μουσείο Science του Σικάγου στις ΗΠΑ, φιλοξενούν μερικές από τις γλυπτικές του δημιουργίες.

Ο Γιώργος Μέγκουλας έχει διατελέσει μέλος της Εφορείας Γλυπτικής του Επιμελητηρίου Εικαστικών Τεχνών Ελλάδος... και Πρόεδρος του Συλλόγου Γλυπτών Ελλάδος.